Triển vọng nghề freelancer, người có sức ảnh hưởng trong 10 năm tới

Với mục tiêu giúp Gen Z, Gen Alpha hiểu bản thân, thị trường và hiểu cách các đại học đang đào tạo ngành, nghề, từ đó có lựa chọn phù hợp, Đại học Kinh tế TP HCM (UEH) triển khai tọa đàm hướng nghiệp bền vững “Empowering Tomorrow”. Nối tiếp tuần trước, số thứ ba đào sâu chủ đề “10 xu thế nghề nghiệp định hình kỷ nguyên 5.0”. Chương trình dành cho phụ huynh, học sinh THCS, THPT lẫn sinh viên đã ra trường, phát sóng trên các kênh Fanpage UEH, YouTube Channel UEH và Fanpage VnExpress.

Chương trình có sự đồng hành của PGS.TS Bùi Quang Hùng, Phó giám đốc UEH và bà Phạm Thị Mỹ Lệ, Chủ tịch HĐQT Công ty cung ứng giải pháp nhân lực L&A. Host Tuyền Tăng tiếp tục dẫn dắt, khơi gợi ý kiến, đề xuất của chuyên gia. Theo đó, diễn giả lần lượt bàn về xu thế nghề nghiệp thời đại mới, thách thức, lợi thế lẫn kỹ năng học sinh, sinh viên cần phải chuẩn bị trước khi bước vào thị trường lao động.

Ở phần mào đầu, Chủ tịch Phạm Thị Mỹ Lệ nhận định nghề freelancer (lao động tự do) dần trở thành xu thế, được nhiều người trẻ hưởng ứng, kể cả đội ngũ tốt nghiệp ở nước ngoài hay đang ngồi ghế giảng đường. Một trong những ưu điểm chính là họ tự chủ, tự quyết, không bị ràng buộc về thời gian, địa điểm làm việc hay quy tắc từ tổ chức. Nhờ công nghệ, công cụ, nhóm freelancer thuận lợi hoàn thành mọi công việc.

Tuy nhiên, họ cũng đối diện thách thức nhất định, trở thành “one man show” (màn độc diễn) đúng nghĩa, tự quyết mọi chuyện, kiêm nhiệm cùng lúc nhiều vai trò, từ giám đốc, thư ký, nhân viên đến lao công. Dù phát triển đa kỹ năng, họ thiếu môi trường đa dạng như công ty – nơi đó có đồng nghiệp, cấp trên, văn hóa doanh nghiệp để gắn kết.

Bà Mỹ Lệ chỉ ra một trong những gánh nặng với người làm freelancer là thu nhập bấp bênh, không ổn định – khi vượt trội, lúc dưới mức trung bình, thậm chí tháng không có đồng nào. Bản thân họ cũng cần phải trau dồi mỗi ngày, tự học hỏi để tránh tụt hậu.

Cũng từ thuật ngữ freelancer, các chuyên gia nhắc đến loạt danh xưng nghề nghiệp mới, trong đó có influencer – người có tầm ảnh hưởng, tác động nhất định tới xu hướng sở thích, hành vi hay quyết định mua sắm của nhóm khách mục tiêu. Đơn cử là TikToker, YouTuber, hot Instagram, blogger, vlogger, Content Creator (nhà sáng tạo nội dung), Digital Creator (nhà sáng tạo kỹ thuật số, KOL/KOC)… Trong 10 năm nữa hoặc sớm hơn, nhóm ngành nghề này có thể biến chuyển phức tạp.

Trong bối cảnh thế giới biến động, phức tạp, đi kèm sự mơ hồ, không chắc chắn, thuật ngữ “nghề nghiệp bền vững” hay “kinh tế xanh” được dự đoán “lên ngôi” và là chủ đề hút phụ huynh, học sinh, giáo viên quan tâm, tìm hiểu để định hướng cho con em mình. PGS.TS Bùi Quang Hùng, Phó giám đốc UEH nhắc lại biến đổi khí hậu, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững là mối quan tâm toàn cầu, dẫn đến nhu cầu về thị trường việc làm thay đổi.

PGS.TS Bùi Quang Hùng chỉ ra hai xu thế quan trọng trong thị trường việc làm hiện nay và nhiều năm tới. Một là “green job” – tức công việc xanh, liên quan tới năng lượng tái tạo, nông nghiệp bền vững, xây dựng xanh, đô thị thông minh, nhất là nhóm ngành công nghệ ứng dụng nhằm giải quyết những thách thức về biến đổi khí hậu. Các tập đoàn lớn hay công ty vừa và nhỏ cũng ưu tiên đào tạo nhân sự mảng kế toán bền vững, tín dụng xanh, quản trị doanh nghiệp bền vững để tạo giá trị cho chính đơn vị lẫn xã hội.

Thứ hai là “green skill” – tức kỹ năng xanh. Dù làm ở bất kỳ lĩnh vực nào, thị trường cũng cần những cá nhân có kiến thức, suy nghĩ tích cực, tư duy thiết kế, hiểu sâu phát triển bền vững, có khả năng thích ứng, thay đổi linh hoạt trước mọi biến động.

Tiếp đó, PGS.TS Bùi Quang Hùng trình bày loạt thách thức, cơ hội của hai xu thế việc làm trên. Quan trọng nhất, học sinh, sinh viên làm thế nào chọn được nơi học tập phù hợp, trang bị đầy đủ kỹ năng cần thiết để thích ứng nhu cầu thời đại và linh hoạt thay đổi theo thị trường lao động.

“Bên cạnh đó, các trường đại học cần phải tái cấu trúc, thiết kế lại chương trình đào tạo nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu của thị trường lao động lẫn xu thế mới về kinh tế xanh, kinh tế bền vững”, PGS nói.

Hiện Đại học Kinh tế TP HCM (UEH) đào tạo theo ba phần chính: bộ kỹ năng đáp ứng nhu cầu thị trường; thiết kế chương trình theo hướng đa ngành, liên ngành, xuyên ngành và tính quốc tế trong nội dung đào tạo.

UEH cũng tích hợp AI, công nghệ mới vào đào tạo ngành kinh tế như mảng tài chính, marketing, kế toán, quản trị kinh doanh lẫn ngành khoa học xã hội. Nhà trường cũng mở thêm chương trình ArtTech – giao thoa giữa công nghệ và nghệ thuật – nhằm cung cấp nhân lực tiềm năng cho thị trường lao động.

Phần kế tiếp, các diễn giả nhắc học sinh, sinh viên lưu tâm ba từ khóa khi định hướng tương lai gồm: lựa chọn nghề nghiệp, xu thế và đam mê. Chuyên gia cũng bàn luận quan điểm làm công ty đa quốc gia hay startup công nghệ? Hiểu thế nào về “một nghề cho chín còn hơn chín nghề”?. Câu trả lời sẽ có trong tọa đàm hướng nghiệp “Empowering Tomorrow” vào cuối tuần này.

Thiên Hà