Đại học Thanh Hoa hôm 9/9 đăng tin bổ nhiệm Liu Jun, trao cho ông danh hiệu “Giáo sư tinh hoa”. Đây là học hàm cao nhất của trường, chỉ hai nhà khoa học từ nước ngoài trở về từng có vinh dự này.
Liu Jun, 59 tuổi, là nhà khoa học thống kê nổi tiếng thế giới, thành viên Viện Hàn lâm khoa học quốc gia và Hiệp hội thống kê Mỹ. Ông có những đóng góp tiên phong trong suy luận Bayes (một phương pháp suy luận thống kê), sinh học tính toán và tin sinh học. Trong sự nghiệp của mình, Liu Jun từng nhận COPSS Presidents’ Award – giải thưởng danh tiếng trong lĩnh vực thống kê, Huy chương Morningside về Toán ứng dụng cho người gốc Hoa có thành tựu nổi bật.
Với tầm ảnh hưởng học thuật sâu rộng, Liu Jun được kỳ vọng sẽ dẫn dắt ngành thống kê và khoa học dữ liệu, bồi dưỡng tài năng, đưa Thanh Hoa thành đại học đẳng cấp hàng đầu thế giới.
Liu Jun trở về Trung Quốc trong bối cảnh nhiều đại học Mỹ, trong đó có Harvard, bị cắt giảm tài trợ nghiên cứu. Tuy nhiên, ông khẳng định điều này là bởi niềm đam mê giáo dục, nghiên cứu khoa học và tình cảm sâu nặng với quê hương.
Liu Jun (trái) trong lễ bổ nhiệm ở Đại học Thanh Hoa, Trung Quốc. Ảnh: Tsinghua University
Liu Jun sinh ra và lớn lên trong khuôn viên Đại học Thanh Hoa, vì bố là giảng viên. Ông nhớ mình đã yêu thích toán học từ năm 12 tuổi. Trong giai đoạn cuối của Cách mạng văn hóa, ông gần như không có điều kiện tiếp cận tài liệu toán học. Bố mẹ ông đã lục lọi sách vở ở bất cứ nơi nào có thể, thậm chí chép tay hoàn toàn một cuốn sách để con học.
“Tôi không phân biệt được sách giáo khoa phổ thông với đại học, nên tôi đọc hết”, Liu nhớ lại. “Làm toán giống như một trò chơi, chỉ cần giấy bút là được. Chủ nhật nào tôi cũng đạp xe cả tiếng đồng hồ để gặp bạn bè và giải toán”.
Năm 1985, Liu Jun lấy bằng cử nhân Toán ở Đại học Bắc Kinh, nằm trong nhóm sinh viên xuất sắc và giành học bổng du học Mỹ. Ông cho hay khi theo học ở Đại học Rutgers, rào cản lớn nhất là ngôn ngữ, nhưng chỉ cần hiểu công thức và phương trình là có thể xoay sở được.
“Tôi đạt toàn điểm A mà không cần hiểu nhiều lời giảng của thầy cô”, ông kể.
Năm 1988, Liu Jun chuyển sang Đại học Chicago, tập trung nghiên cứu về khoa học thống kê. Ông lấy bằng tiến sĩ thần tốc, chỉ trong ba năm thay vì 5 năm như thông thường, được mời làm việc ở Đại học Harvard.
“Tôi không muốn giải quyết vấn đề chỉ vì chưa ai làm được. Tôi muốn kết nối với thực tiễn. Dù chưa hiểu rõ thống kê là gì, nhưng lĩnh vực này đã hấp dẫn tôi bởi lý do ấy”, giáo sư cho biết.
Sau đó, ông giảng dạy tại Đại học Stanford. Năm 2000, Liu Jun trở lại Harvard làm giáo sư chính thức.
Dù phát triển sự nghiệp ở Mỹ, Liu Jun vẫn gắn bó chặt chẽ với quê hương. Từ năm 2005, ông là giáo sư thỉnh giảng của Đại học Thanh Hoa. Năm 2015, ông sáng lập Trung tâm Thống kê ở đây và làm giám đốc danh dự. Ông cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập Khoa Thống kê và Khoa học dữ liệu, ra mắt hồi tháng 7 năm ngoái.
“Thống kê và khoa học dữ liệu là phương pháp, cách tư duy quan trọng trong nghiên cứu liên ngành, đồng thời là nền tảng cốt lõi cho trí tuệ nhân tạo”, ông nhận định.
Liu Jun tiếp nối làn sóng trở về của các nhà khoa học Trung Quốc, vốn đã có từ hàng chục năm nay. Trước ông, nhiều nhà Toán học danh tiếng về nước làm việc, như Sun Song của Đại học California ở Berkeley, Ruan Yongbin của Đại học Michigan, chuyên gia lý thuyết số Liu Yifei của Đại học Harvard…
Một nghiên cứu trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences cho thấy từ năm 2010 đến 2021, gần 20.000 nhà khoa học gốc Hoa đã rời Mỹ.
Huyền Trang(theo SMCP, NAS, Harvard Gazette, Tsinghua)
Nguồn thông tin từ : https://vnexpress.net/nha-toan-hoc-hang-dau-harvard-tro-ve-trung-quoc-4937181.html
