Học sinh Việt đưa AI vào dự án cứu trợ thiên tai, giao thông

Giải Nhất khu vực miền Bắc thuộc về đội Alpha School với dự án “No one is left vulnerable to disaster impacts – hệ thống cảnh báo và hỗ trợ người dân trong thiên tai” thông qua vòng tay định vị thông minh làm từ silicon tái chế.

Thiết bị tích hợp GPS năng lượng mặt trời và nút SOS, cho phép chính quyền nhanh chóng xác định vị trí người gặp nạn, khoanh vùng khu vực chịu ảnh hưởng và phân phối hàng cứu trợ bằng drone. Ban giám khảo đánh giá đây là ý tưởng có tính khả thi cao, giàu tính nhân văn và mang lại giá trị xã hội bền vững, đặc biệt phù hợp với các địa phương thường xuyên hứng chịu bão lũ.

“Chúng em chọn đề tài này vì muốn làm điều gì đó thật sự hữu ích cho cộng đồng, nhất là sau khi chứng kiến thiệt hại từ các trận bão lũ gần đây,” Nguyễn Hoàng Minh Anh, đại diện đội Alpha School, chia sẻ.

Tại TP HCM, đội Vanta giành Giải Nhất khu vực miền Nam với dự án “A wall/barrier that prevents erosion and filters water in riverside communities”. Nhóm đề xuất hệ thống tường chắn xói mòn kết hợp cảm biến AI và vật liệu sinh học, giúp phát hiện tình trạng sạt lở và lọc nước tại các khu dân cư ven sông.

An Lê, đại diện đội Vanta cho biết, dự án đại diện cho mong muốn của toàn đội, giúp người dân sống ven sông có thể an tâm trong chính ngôi nhà của mình.

Theo ban giám khảo, giải pháp này giúp bảo vệ môi trường, góp phần ổn định sinh kế người dân, đặc biệt có thể ứng dụng tại đồng bằng sông Cửu Long, nơi chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu. Ban giám khảo đánh giá cao sự kết hợp giữa công nghệ và yếu tố sinh thái, coi đây là hướng tiếp cận thiết thực trong phát triển bền vững ở Việt Nam.

Ban tổ chức đánh giá hai dự án giành Giải Nhất thể hiện rõ định hướng “AI vì cộng đồng” không chỉ dừng ở ý tưởng công nghệ mà còn hướng tới khả năng triển khai thực tế, phục vụ cảnh báo thiên tai, bảo vệ môi trường và an sinh xã hội.

Ngoài hai ý tưởng giành giải Nhất, các nhóm học sinh trong top 21 còn mang đến nhiều giải pháp công nghệ phản ánh cách thế hệ trẻ Việt Nam ứng dụng AI để giải quyết vấn đề xã hội quanh mình.

Tại khu vực miền Bắc, đội Edison giành Giải Nhì với dự án “AI-powered public transport system”. Ý tưởng giúp hệ thống giao thông công cộng sử dụng dữ liệu di chuyển của người dân để điều tiết lưu lượng phương tiện, khuyến khích chia sẻ xe và gợi ý phương án tiết kiệm năng lượng cho từng hành trình. Dự án được đánh giá cao nhờ khả năng ứng dụng trực tiếp trong các đô thị lớn như Hà Nội, nơi ùn tắc và khí thải là thách thức thường trực.

Cũng tại chung kết khu vực Hà Nội, đội The F Students nhận Giải Khán giả yêu thích nhất (People’s Choice) với dự án “AI tracking housing prices” – nền tảng phân tích biến động giá nhà theo thời gian thực, hướng tới mua lại các bất động sản bỏ trống và cho người vô gia cư thuê theo mô hình hoàn vốn xã hội.

Ở khu vực miền Nam, đội Synergy giành Giải Nhì với dự án “Smart glasses that turn visuals into audio”, kính thông minh chuyển hình ảnh thành âm thanh, giúp người khiếm thị định hướng và giao tiếp trong không gian công cộng. Sản phẩm ứng dụng công nghệ xử lý hình ảnh và AI để nhận diện vật thể, chuyển đổi thành giọng nói theo thời gian thực. Giám khảo đánh giá đây là dự án có tính nhân văn sâu sắc và tiềm năng thương mại hóa cao, có thể mở rộng sang lĩnh vực giáo dục, y tế và hỗ trợ xã hội.

Giải Khán giả yêu thích tại khu vực này thuộc về đội Macbook với sản phẩm “AI-integrated life jacket”, áo phao tích hợp cảm biến phát hiện người rơi xuống nước và gửi tín hiệu định vị cho đội cứu hộ. Giải pháp được đánh giá cao bởi thiết kế đơn giản, chi phí thấp nhưng mang giá trị thực tiễn lớn trong công tác cứu hộ, đặc biệt tại các khu vực chịu rủi ro thiên tai.

Theo ban tổ chức, những sáng kiến trên thể hiện tư duy công nghệ sắc bén cùng khả năng thấu hiểu sâu các vấn đề xã hội – từ giao thông, nhà ở, thiên tai đến tiếp cận người yếu thế. Với các học sinh, công nghệ không chỉ là công cụ giải bài toán kỹ thuật mà còn là “người bạn đồng hành” trong hành trình tạo nên những thay đổi tích cực cho cộng đồng.

Trong lần thứ ba tổ chức tại Việt Nam, Innovation Challenge được thiết kế như một workshop huấn luyện kéo dài một ngày, giúp học sinh trải nghiệm toàn bộ quy trình tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề. Các thí sinh được rèn luyện tư duy xác định vấn đề (Define the problem and opportunity), xây dựng tầm nhìn (Describe your vision), thiết kế giải pháp (Design your solution), tạo nguyên mẫu (Create a prototype) đến trình bày ý tưởng (Pitch your solution).

Innovation Challenge 2025 quy tụ hơn 130 đội thi từ hơn 60 trường THPT trên toàn quốc, với hơn 600 học sinh tham gia. Sau vòng loại, 42 đội xuất sắc nhất bước vào vòng chung kết khu vực tại Hà Nội và TP HCM, mang đến các ý tưởng ứng dụng công nghệ, đặc biệt là AI, để xây dựng đô thị xanh, an toàn và nhân văn hơn.

Cuộc thi được tổ chức bởi Launch Pad thuộc Đại học Western Sydney (Australia), là sáng kiến thường niên nhằm thúc đẩy tinh thần đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững trong giới trẻ Việt Nam. Thông qua Launch Pad, Đại học Western Sydney mang đến nhiều chương trình đào tạo và hợp tác phát triển doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, nơi học sinh và sinh viên được trải nghiệm, thực hành và biến ý tưởng thành giải pháp thực tiễn.

Thái Anh